Darijo Brzoja is hoofd luchtkwaliteitsmodellering bij de Kroatische meteorologische en hydrologische dienst in Zagreb. Hij is betrokken bij het Europese LIFE CityTRAQ-project, dat met behulp van informatie uit verkeerstellingen en luchtkwaliteitsmetingen aan een betere lokale luchtkwaliteit in Zagreb werkt.

In dit interview zoomen we in op CityTRAQ, een Europees project dat focust op luchtkwaliteit in de stad. Kan je ons wat meer vertellen over het project?
Onze rol in het project focust op de luchtkwaliteit in onze hoofdstad Zagreb. We willen de kennis en lessen vanuit de pilootprojecten in de Vlaamse steden overzetten naar de hoofdstad. Zo zullen we sensoren opzetten in de stad om hotspots van luchtvervuiling te identificeren. Aangezien Zagreb geen verkeerstellingen doet, moeten we onze uitstootinventaris in de stad verbeteren. We zullen nieuwe data proberen introduceren om de tools, die in België ontwikkeld worden, te voeden. We willen de luchtkwaliteitssituatie in Zagreb op dit moment onderzoeken en dan nagaan welke scenario’s we kunnen implementeren om de luchtkwaliteit te verbeteren.

Het project zit in z’n tweede jaar. Zijn er al updates? Heb je al bepaalde zaken opgemerkt?
Op dit moment hebben we nog geen nieuwe data verzameld. We zijn aan het uitzoeken welke bestaande gegevens gebruikt kunnen worden in het project. Het eerste jaar was stilletjes vanuit actie-oogpunt van onze kant. Onze focus lag op luisteren en leren. Maar dat is normaal, aangezien het eerste jaar van zo’n project vooral focust op een goede voorbereiding. De steden in Vlaanderen zijn zelf ook nog bezig met het uitzoeken van de juiste sensoren. Dus wij zijn aan het bekijken hoe we het volgende jaar zullen voorbereiden. Dat is de bedoeling, aangezien wij in dit project de stad zijn die de methodologie zal moeten ‘kopiëren’.

Het doel van het project is tweeledig: er is een screening- en een scenariotool. Wat zijn dat en hoe zullen jullie die gebruiken?
De screeningtool is de tool die zal detecteren hoe luchtvervuiling over de stad is verdeeld. Het is puur een tool voor detectie. De scenariotool is een tool die organisaties, die misschien niet bekend zijn met monitoring, kunnen gebruiken om scenario’s op een gemakkelijke en snelle manier te simuleren. Zo kunnen zij snel nagaan wat ze kunnen doen om de luchtkwaliteit in hun stad te verbeteren. Een eerste stap is altijd het gebruik van de screeningtool. Het is belangrijk om eerst te weten waar er problemen zijn met lucht in de stad. Daarna kan je de scenariotool aanwenden, die trouwens niet alleen betrekking heeft op luchtkwaliteit, maar ook op ander beleid en misschien zelfs op andere gebieden zoals bijvoorbeeld klimaatverandering. Verschillende delen van de stad moeten samenwerken om te bepalen wat mogelijk is voor de toekomst.

Dat is dan het tweede deel van het project?
Het laatste deel eigenlijk.

Wat draag jij persoonlijk bij aan het project?
Ik leid het project vanuit Zagreb. Ik organiseer de taken voor mijn collega’s en ik volg met de partnersteden de voortgang van het project op. Ik ben ook aanwezig bij veel meetings en gebruik mijn professionele expertise om te helpen bij het verzamelen van data in de stad.

Wanneer is het project voor jou een succes?
Op dit moment liggen alle actiepunten vast. Een eerste stap voor ons is om samplers te kopen en om die te installeren in verschillende delen van de stad, zodat we kunnen bepalen welke delen hoge of lage luchtvervuiling hebben. Eén van de belangrijkste actiepunten voor ons is de verzameling van betere verkeersdata. In Zagreb, en ook in andere steden in Kroatië, hebben we geen gegevens over het verkeer. We hebben wel data over verkeer op de snelwegen en rond de steden, maar niet in de steden zelf. Dus het is voor ons al een klein succes als we de luchtkwaliteit in de stad kunnen modelleren. Daarna zullen we luchtkwaliteitssensoren installeren in de stad. Aangezien we geen experimentele kennis hebben over die sensoren – we hebben alleen kennis vanuit de literatuur – moeten we eerst leren hoe die sensoren werken. Het zou heel leerrijk zijn als we enkele van die sensoren naast onze professionele luchtkwaliteitssites kunnen zetten, zodat we de resultaten van de twee kunnen vergelijken. Uiteindelijk, als we de screening- en scenariotool kunnen opzetten en die tools kunnen voeden met de nieuwe data en resultaten, kunnen we heel concreet naar het stadsbestuur in Zagreb stappen en de problemen aanwijzen. We maken het hen dus gemakkelijk om actie te ondernemen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Daarna zijn er natuurlijk nog andere steden in Kroatië waar we de kennis en het nieuws naar kunnen verspreiden.

Dit is dus alleen nog maar het begin …
Ja, we starten ook nieuwe projecten op die met dit project overlappen. Dus CityTRAQ is, zeg maar, een proefproject voor nog iets groter.

En hoe is de samenwerking net ontstaan? Want het is een beetje een bizarre combinatie, Vlaamse steden en Zagreb.
Het is wel heel normaal als je in het veld werkt en verschillende conferenties bijwoont. Wij zijn deel van het forum voor luchtkwaliteitsmodellering binnen GRC. We hadden een groot luchtkwaliteitsmonitoringproject, waar we samenwerkten met VITO. Ik ben door hen gecontacteerd toen de VMM dit project startte. Zij vertelden me dat ze een stad zochten om de kennis naar te kunnen transfereren en ze vroegen of wij bereid waren om mee in het project te stappen. En dat was succesvol. Dat is meestal hoe zo’n dingen gaan: je ontmoet mensen, ze onthouden wie je bent en dan stap je in een nieuw project … Op die manier heb ik al heel wat fantastische mensen leren kennen, zowel bij de VMM als bij de partnersteden. Het is een fijne samenwerking en we werken allemaal richting hetzelfde doel. Lucht kent geen grenzen, het is overal. Ik ben dus heel blij om deel uit te maken van dit project, om de relaties te versterken en om te werken naar een gedeelde doelstelling van propere lucht in heel Europa. Het is fijn om in dit veld te werken!